SARAPIS

I.

SARAPIS

Insul. in sinu Indico, Steph.

II.

SARAPIS

ut Graeci fere vocant, sive Serapis, ut Latini saepius dicunt, Θεὸς ἑπταγράμματος Deus cum nomine septem literarum, in veter. Epigramm. et apud Hesychium; quemadmodum et Apis, praecipuô honore apud Aegyptios olim cultus, non alius, quam Iosephus fuit Patriarcha. Quod colligere est, ex eo quoque, quod modius capiti imponeretur, ut est apud Ruffinum Histor. Eccl. l. 2. c. 23. Cum autem variae eius rei causae adferantur, maxime placet, quod subiungit,

srugum largitatem eô indicari. Suidas similiter in Σάραπις alt, μόδιον ἔχειν εν τῇ κεφαλῇ καὶ τὸν πῆχυν, modium habere in capite et cubitum. Ibidem legas, a quibusdam Iosephum putarit eamque sententiam confirmat, quod idem sit Serapis, ac Apis, quemadmodum ex Aristea Argivo tradit Clemens alexandrinus l. 1. Strom. ex Terentio item Vatrone B. Augustin. de Civ. Dei. l. 18. c. 5. Probatque idem Etymologia, cum vox videatur esse ex sor, quod bovem notat et Apis, i. e. Pater, ut significet bovem Patrem. h. e. patrem regni Aegyptiaci Iosephum, symbolô bovis signatum: vel ex Apis, et sor, h. e. princeps: quasi dicas, princeps Apis: Nam sur, Hebraeis notat dominari; unde Princeps etc. Vide Gerh. Ioh. Vossium de Idolol. l. 1. c. 29. Quae tamen omnia plane cortuunt, si, quod Scaliger etiam putavit in Animadversion. Euseb. num. 1730. non patrius Aegyptiorum, sed, ut Attici dicebant, ἐπίθετος sive inquilinus fuit Deus. Nempe eo est compulsus, quod Tacitus Histor. l. 4. c. 83. dicat, Prolemaeo Lagidae in somnio praeceprum a Deo, ut suam acciret effigiem e Ponti urbe Sinope, cui tum Scydrothemis imperitabat: eaque delatâ Alexandriam, ingens a Rege conditum fuisse delubrum, in quo effigies ea reponeretur. Hinc nempe colligit Vir summus, Sarapin Numen fuisse Sinopense, non origine Aegyptium. Sed ipse Tacitus, apportatô Alexandriam Sinopensi Numine, templum pro magnitudine Urbis exstructum, loco cui nomen Rhacotis, ibique iam antea sacellum Sarapidi atque Isidi sacratum fuisse, addit. c. 84. Adeoque veriora sunt, quae postea subiungit. Alis auctorem eundem Ptolemaeum, sedem ex qua transierit, Memphim perhibent, inclitam olim et veteris Aegypti columen. Memphi autem, regiâ quondam urbe, tot pyramidibus inclitâ, Apis colebatur: Hinc itaque Ptolemaeus effigiem Apis sive Sarapis arcessvit, ut in nova Alexandriae urbe constitueretur. Et sane Sarapim, non fuisse adventitium Aegyptiorum Numen, praeter ea quae dicta sunt, affirmat Athenodorus Sandonis fil. Tarsensis, atque, ut ex Luciani Macrobiis et aliis scimus, Augusti Caesatis Praeceptor. Hic enim, teste Clemente Protrepl. eo Saraphidis vetustatem adstruebat, quod Sesostris, subactis Graecorum nationibus multis, reversus in Aegyptum, Osiridem (qui idem cum utroque) a quo genus ducebat, ab Artificibus effingi iusserit ex ramentis auri, argenti, aliis metallis, etiam gemmis ac lapidibus variis: quae omnia laevigata contritaque, caeruleô imbuerit colore; unde nigricaverit color imaginis. Posteaque etiam subdit etumon, videl. ut, quia Apis esset Osiridis imago, ab Osiride et Apide, prius dictum fuerit Osirapis; inde consuetudo fecerit Sorapis vel Sarapis. Hactenus Voss. Sed Scaligero accedit Bochartus, ut videbimus infra, in Serapis. De structura Serapei (i. e. fani huic idolo dicati) Alexandrini, vide Amm. Marcellin. l. 22. Prosperum Aquit. de Praedictionibus l. 3. c. 38. inprimis

Rufinum Histor. l. 2. c. 22. Roma vero aegre Serapidis admisit cultum, nec nisi extra urbem, quippe intra eam Serapeum exstruere non licuisse, tradit Dio l. 40. Unde scortillum illud Varri apud Catullum, deferri ad Serapim cupit, Epigr. 10. Vide iterum Voss. loc. cit. cum autem multos alios Deos ab Aegyptiis cultos esse legamus, unus tamen eorum Sarapis ab omnibus Aegyptum incolentibus, cuiuscumque nationis aut superstitionis essent, divinô honore affectus est. Hinc et Romanos, et Graecos, et Syros et Armenos et Persas et Iudaeos, ipsos quoque Christianos, Sarapim veneratos esse, et ad id vel blanditiis, vel maiore vi adactos, discimus ex Ep. Hadriani, cuius meminit Vopisc. in Saturnino; c. 8. Aegyptum, quam mthi laudabas ---- totam didici, levem, pendulam et ad omnia famae momenta volitantem. Illiqui Serapim colunt Christiani siont: et devoti sunt Serapi, qui se Christi Episcopos dicunt. Nemo illic Archisynagogus, nemo Samarites, nemo Christianorum Presbyter, non Mathematicus, non Arucpex, non Aliptes. Ipse ille Patriarcha, quum Aegyptum venerit, ab aliis Serapidem adorare, ab aliis cogitur Christum. Quae verba cum Casaubonus de Patriarchis Gentilium nescio quibus velit intellecta; intercedit Salmasius, nullos Gentilium religionum cultoes sic esse appellatos, docens: adeoque de ipso Christianorum Patriarcha, si quando in Aegyptum veniret, Serapim eum adorare coactum fuisse, ex hoc loco contendit, vide utrumque d. l. uti de Serapidis Sacris a vulgaritate Pelusiae summotis, iussu Antonini Phil. supra voce Pelusium; aliquid etiam infra, voce Serapis.